Cykl o kolędach i świątecznych filmach cz.1

Znawczynią pochodzenia i powstawania  kolęd to ja  nie jestem - nie myślcie sobie :))  posiłkuję się informacjami  ogólnie dostępnymi, a że temat już powoli na czasie, taki trochę przygotowujący do nadchodzących Świąt. to może komuś  z Was się przyda, może zaciekawi, może wykorzysta , niech będzie sobie  mały zbiór  podstawowej  wiedzy w jednym miejscu o naszych pięknych polskich kolędach.
Jednocześnie napiszę trochę o swoich ulubionych filmach na Święta, ze śniegiem i  mikołajem w tle, które lubimy oglądać razem, niespiesznie, pomimo, że znamy je na pamięć, bo  zawsze wprowadzają nas w znakomity nastrój i pasują idealnie do klimatu Świąt, jednocześnie bawią, relaksują  i rozczulają :)).

grafika z sieci

Kolędy

 Dzisiaj, niemalże  każdemu z nas nazwa"kolęda" kojarzy się z pieśnią religijną o tematyce bożonarodzeniowej, lub odwiedzinami duszpasterza  z parafii. Etymologia tego słowa sięga  czasów rzymskich, gdyż starożytni Rzymianie pierwszy dzień każdego miesiąca nazywali "calendae", Przy reformie kalendarza juliańskiego w roku 46 przed Chrystusem ustanowiono dzień 1 stycznia jako początek roku administracyjnego.  W Rzymie ten dzień obchodzono bardzo uroczyście - odwiedzano się, obdarowywano podarkami i śpiewano pieśni. Wraz z przyjęciem chrześcijaństwa, zwyczaje te stopniowo zostały powiązane z okresem bożonarodzeniowym,  zwiastującym narodziny Chrystusa. Kalendarz kościelny, opierając się na cyklu księżycowym i słonecznym, powoduje, że część świąt ma niezmienną datę (np. Wszystkich Świętych czy Boże Narodzenie) a inne są świętami ruchomymi (np. Wielkanoc czy Boże Ciało - choć zawsze przypadają w ten sam dzień tygodnia). Początek roku kościelnego to pierwsza niedziela adwentu.
Kolędy w Polsce oznaczają przede wszystkim pieśni religijne, związane tematycznie z biblijnymi wydarzeniami nawiązującymi do narodzin Chrystusa, są one śpiewane począwszy od Pasterki o północy w święto Bożego Narodzenia aż po święto Matki Boskiej Gromnicznej obchodzone dnia 2-go lutego.

  Ludową odmianą kolęd są pastorałki, dotyczą one tematyki bożonarodzeniowej, ale nie są tak poważne jak kolędy, ich tradycję przypisuje się pogańskiej tradycji Karoli. Pastorałki zawierają w sobie wątki pochodzące s życia codziennego i ich śpiewanie po kościołach zostało zakazane przez Watykan ze względu na świecki charakter. Oprócz kolęd i pastorałek są jeszcze piosenki o tematyce nie związanej z narodzinami Jezusa lecz ze Świętem Bożego Narodzenia, np. polska piosenka "Jest taki dzień", niemiecka "O Tannenbaum" czy angielska "Jingle Bells" i "White Christmas"

grafika z sieci

 Analizując treść kolęd, można zauważyć, że przeważnie odzwierciedlają one wydarzenia historyczne, społeczne , moralne, a nawet narodowe i patriotyczne. Kolędy, to nie tylko rzeczowe i biblijne przedstawienie faktów, ale także gatunek śpiewanej teologii, w której jest miejsce na pewne  spoufalenie z Bogiem-Chrystusem. Zawierają w sobie duży ładunek emocjonalny, czasami wyrażany infantylnym językiem pełnym liryzmu, zdrobnień jak dzieciąteczko, słoneczko, aniołkowie, pastuszkowie, osiołek itp. Idea kolęd było ukazanie ubóstwienia Chrystusa-Człowieka, lecz dokonał się w nich odwrotny proces  - uczłowieczenie Boga. To dlatego kolędy są ludzkie, rodzinne, swojskie i tak bliskie wszystkim. Ich literacka forma i melodyka sprawiają, że są one chętnie wykonywane i śpiewane - kolędy - kołysanki, adorujące, życzeniowe, patriotyczne, winszują, obyczajowe, radosne itp.

 Na ich przetrwanie miała wpływ ich przebogata i ciągle odnawiana forma muzyczna, chętnie dopasowywana do aktualnych trendów czy nawet mody. często można usłyszeć kolędy śpiewane w rytmie poloneza, mazurka, oberka, marsza,a  nawet bluesa czy rocka.


Najstarsza polska kolęda pochodzi z 1424 roku i została napisana przez Jana Szczeknę, spowiednika królowej Jadwigi, jej pierwsza zwrotka brzmi następująco: 

Zdrów bądź królu anielski 

k nam na świat w ciele przyszły

Tyś zajisty Bóg skryty

W święte, czyste ciało wlity

 Największe znaczenie dla rozwoju kolędy w Polsce miał zakon franciszkański, którego mnisi za przykładem swych włoskich braci, pielęgnowali tradycję jasełek, ustanowionych przez założyciela zakonu - św. Franciszka. Pierwsze kolędy śpiewane były po łacinie. Później, ze względu na duże zainteresowanie ludu jasełkami, kolędy łacińskie zaczęto tłumaczyć na język polski. Tak oto w pierwszej połowie XVI wieku zaczęły sie pojawiać w rękopisach i druku pierwsze większe zbiory kantyczek. Niektóre kolędy dotrwały do naszych czasów, jak np. "Kiedy król Herod królował" z 1521 roku.

grafika z sieci

  cdn.

nie pomnę na tę chwilę autora długiej opowieści o kolędach, która mi posłużyła do napisania Wam  o nich, ale jak odnajdę to  napiszę, moja opowieść mocno skrócona i parę moich wiadomości też tam jest. 

Film

Nie  wiem o którym  mam napisać jako pierwszym... ale może zacznę od najbardziej lekkiego i z poczuciem humoru... "Zostańmy przyjaciółmi" - "Just Friends" jak najbardziej rozumiem, że gusta są podzielone, może się podobać, może się nie podobać :))  tyle gustów ile ludzi :))  -  nam akurat w tym filmie przypadła do gustu i fabula i gra aktorska.

 

zdj. z sieci

Pokrótce o fabule: 

Młody Chris Brander  był nieśmiałym chłopcem z dużą nadwagą i pałał równie wielką miłością jak on sam   do szkolnej koleżanki - pięknej Jamie Palomino. To była  najlepsza rzecz w jego życiu, - przyjaźń z Jamie. Chris  skrywał  swoje uczucie do niej, ale na zakończenie szkoły postanowił je wyznać .Niestety  niefortunny zbieg okoliczności mu to uniemożliwił, rozgoryczony i nieszczęśliwy, wyjechał na dziesięć lat z rodzinnego miasteczka do Los Angeles. Gdy już zdobył jak mu się wydawało wszystko - pieniądze, wygląd i sławę - przypadkiem trafił    w czasie Świąt z powrotem do  miejsca z którego uciekł , i tutaj wystarczy opowieści gdyż resztę polecam obejrzeć :))

Oczywiście zakończenie jak to w romantycznej komedii - jak w bajce :))

Niebawem kolejna część opowieści o kolędach i wiadomości  o najważniejszej polskiej kolędzie "Bóg się rodzi", a jaki film polecę - jeszcze nie wiem :))

 A jakie sa Wasze ulubione filmy ??

 

Miłej pierwszej niedzieli Adwentu Wam życzę

ula